THỨC UỐNG CÓ CỒN VÀ SỨC

KHỎE TÂM THẦN

*Credit to The Bureau

Vào ngày 30 tháng 3 Tại phòng khám Family Medical Practice tại Quận 2 đã diễn ra buổi trò chuyện xoay quanh chủ đề “Thức uống có cồn và sức khỏe tâm thần” với sự tham gia của nhiều khách ở những độ tuổi và quốc tịch khác nhau. Buổi trò diễn ra với phần thuyết trình của bác sĩ Miguel de Seixas, chuyên khoa tâm thần, hiện đang công tác tại phòng khám Family Medical Practice.

Bác sĩ Miguel đến từ Bồ Đồ Nha, là thành viên của Cao Đẳng Tâm Lý Học Hòang Gia Anh. Ông có nhiều năm kinh nghiệm trong việc điều trị, giúp đỡ các bệnh nhân gặp vấn đền về sức khỏe tâm thần.

Trong khỏang thời gian ngắn kể từ khi chuyển đến sống tại thành phố Hồ Chí Minh, bác sĩ nhận thấy không chỉ riêng với người Việt Nam mà cộng đồng người nước ngòai sinh sống và làm việc tại đây có thói quen sử dụng rất nhiều thức uống chứa cồn và họ không nhận thức được đâu là ngưỡng nên dừng lại.

Sau khi trình chiếu một đoạn phim ngắn về ảnh hưởng của thức uống chứa cồn đến những mối quan hệ gia đình, bạn bè, đời sống tình dục, công việc, sức khỏe, ….

Những nguyên nhân dẫn đến tình trạng lạm dụng bia rượu bao gồm:
Gen di truyền:
-    Mọi người uống rượu/ thức uống có cồn vì nhiều lý do khác nhau. Các nghiên cứu chỉ ra rằng gen đóng một vai trò quan trọng. Những người có cha, mẹ, anh chị nghiện rượu thường có tỉ lệ nghiện rượu cao gấp 7 lần so với phần dân số còn lại.

Mối tương quan cũng được tìm thấy trong các cặp song sinh, các trường hợp con nuôi. Trẻ em có cha mẹ nghiện rượu khi được nhận nuôi bởi gia đình không có tiền sử nghiện thức uống chứa cồn vẫn có nhiều khả năng gặp vấn đề với thức uống chứa cồn so với phần đông dân số thế giới nói chung.

Bác sĩ Miguel cũng chia sẻ việc nghiện rượu không thể chỉ đỗi lỗi cho gen mà còn nhiều yếu tố khác.

Yếu tố môi trường:
Theo bác sĩ “Đặc trưng văn hóa ở mỗi nước là khác nhau. Ở nhiều nước, dùng thức uống có cồn trong mỗi cuộc gặp gỡ là chuyện đương nhiên. Ví dụ như khi tôi sang Anh, tôi cảm thấy khó khăn để thích ứng với thói quen uống rượu ở đó”.

Tại Việt Nam, việc dùng rượu bia là cực kỳ phổ biến. Vì vậy, không khó hiểu khi Việt Nam được đánh giá là một trong mười quốc gia hàng đầu thế giới về tiêu thụ rượu bia. Những con số sau đây chắc hẳn khiến nhiều người giật mình. Trong năm 2016, tại đất nước hình chữ S hơn 3,5 tỉ lít bia được sản xuất và được dự đóan đến năm 2020 con số này là 4,1 tỉ lít. Trung bình, mỗi năm, một người Việt Nam uống 42 lít bia.

Đó là những vấn đề với phần đông dân số Việt Nam. Vậy còn với những người ngoại quốc sống và làm viêc tại Việt Nam? Hầu hết những bệnh nhân mà bác sĩ Miguel tiếp xúc đều là người ngoại quốc. Bác sĩ đã đút kết được một số kinh nghiệm và phân bệnh nhân thành một hoặc hai nhóm dựa theo những đặc điểm liên quan đến chứng nghiện rượu. Họ có thể có thuộc nhóm người có “tâm lý không ổn định” hoặc nhóm người “sẵn sàng trải nghiệm”. Ví dụ, người có tâm lý bất ổn thì các trạng thái cảm xúc lo lắng, giận dữ, sợ hãi, thất vọng, ghen tuông, cô đơn, trầm cảm sẽ đặc trưng hơn so với những cảm xúc còn lại.

“Họ, những người xa quê, xa gia đình, bạn bè đến sinh sống tại một nơi xa lạ thường cởi mở hơn để trải nghiệm, dù đôi khi có thể mang lại rủi ro. Vì vậy, cộng đồng người nước ngòai tại Việt Nam dễ mắc chứng nghiện rượu.”  Bác sĩ Miguel chia sẻ.

“Người thuộc nhóm tâm lý không ổn định thường chăm chỉ, tận tâm, cầu tòan vì vậy thường đạt thành công trong công việc. Tuy nhiên, họ không giỏi chịu đựng, đối mặt với áp lực vì vậy họ trở nên căng thẳng và tìm đến rượu như một cách thư giãn.” Bác sĩ chia sẻ thêm.

Chia sẻ từ người trong cuộc:

Tim, 35 tuổi đã sống và làm việc tại thành phố Hồ Chí Minh trong gần một thập niên. Tim thừa nhận bản thân là tuýp người thông minh và hướng ngoại. Tim thích đọc sách và giao tiếp xã hội, nhưng cứng đầu quyết tâm với những vấn đề liên quan đến công việc.

Tim nhìn nhận về bản thân “Tôi bị ám ảnh bởi công việc, ngay cả những chi tiết nhỏ nhặt nhất. Khi gặp một vấn đề tôi chọn giải quyết một cách triệt để dù có mất bao lâu thời gian đi chăng nữa. Đôi khi tôi rất thoải mái nhưng có lúc lại kiên nhẫn chờ đợi sự việc xảy ra. Tôi là kiểu người sống và làm việc không cần kế hoạch, chỉ cần một điểm khởi đầu. Và tôi cực kỳ nhạy cảm với cảm xúc của người khác.”

Cũng như nhiều đứa trẻ khác. Tim biết đến thức uống có cồn qua những ngụm bia uống lén trong các buổi hội họp. Sau đó, là những bữa tiệc với bạn bè trong công viên, khi vẫn chưa vị thành niên. Khi chuyển đến thành phố Hồ Chí Minh, khỏang 5 năm đầu, Tim uống rượu/ bia 4 -5 đêm một tuần và về nhà khi đã gần sáng. Lý do khiến Tim uống nhiều hơn khi đến thành phố Hồ Chí Minh vì những cuộc chè chén thường mang lại niềm vui. Đồng thời tại đây giá cả vừa phải và không có những quy định như không phục vụ rượu/ bia cho người say. Thời gian đóng cửa của cửa hàng cũng khá muộn.

Bác sĩ Miguel giải thích về lý do người nước ngòai tại Việt Nam dễ nghiện rượu/ bia “Đến sống tại một môi trường sống hòan tòan xa lạ, để gặp gỡ và kết giao bạn bè, mọi người thường đến bar. Rượu/ bia dần xâm nhập vào cuộc sổng của họ. Ban đầu chỉ là một ít, sau đó nhiều hơn một chút và một chút nữa đến khi rượu/ bia trở nên không thể thiếu trong cuộc sống thường nhật.”

Trường hợp của Tim, chính là những gì bác sĩ Miguel vừa chia sẻ.

Tim chia sẻ trong khỏang thời gian 5 năm đó anh không có thời gian cho những thứ đã từng là đam mê. Mặc dù anh vẫn cố hòan thành công việc.

Trong khỏang thời gian đó, quá nhiều thứ xảy ra. Tôi không chắc những thay đổi tiêu cực là do rượu hay do những biến cố ập đến. Tôi trở nên không ổn định về mặt cảm xúc, phản ứng thái quá và đôi khi trở nên hơi hoang tưởng.

Tim cũng cho biết bản thân đã tăng cân khá nhiều và cảm thấy không hài lòng về mình lúc đó. Vì vậy, Tim cố gắng làm cho bản thân mạnh mẽ, tốt hơn cả về mặt tinh thần và thể chất.

Cuối buổi trò chuyện bác sĩ Miguel nhận được rất nhiều câu hỏi như: những dấu hiệu cho thấy bản thân/ người thân đang rơi vào tình trạng lạm dung rượu/ bia? Các mô tả về người nghiện rượu/ bia? Và có lẽ câu hỏi lớn nhất trong tâm trí mọi người đó là làm thế nào để không đưa bản thân vào tình trạng lạm dụng thức uống chứa cồn?

Làm thế nào để chấm dứt tình trạng lạm dụng thức uống chứa cồn?

Những lưu ý dành cho những ai có ý định và sắp chuyển đến sinh sống tại Việt Nam đó là. Hãy luôn nhắc nhở bạn thân có thể vui nhưng đừng vui quá. Bạn có thể uống rượu/ bia nhưng hãy đặt ra giới hạn phù hợp cho bản thân. Đồng thời xây dựng các thói quen lành mạnh như: làm các công việc bản thân ưa thích, tập thể dục, học chơi một nhạc cụ, đọc sách. Nếu bạn thích đến bar, hãy có gắng giảm số lượng ngày đến đó.