Giải mã những bí mật của hệ vi sinh vật trên cơ thể con người: các tác động của chúng đến trình trạng sức khỏe, dị ứng, bệnh tật, cũng như ảnh hưởng của kháng sinh

Bác sĩ Mattias Larsson*

Bạn có biết rằng - chúng ta thực tế là một hệ vi sinh vật, hơn là con người! Đó là nếu chúng ta nhìn vào số lượng tế bào. Cơ thể con người là hệ sinh thái của hàng nghìn tỷ vi sinh vật, được gọi chung là microbiome. Những cư dân nhỏ bé này cư trú chủ yếu ở đường tiêu hóa, nhưng cũng cư trú ở những khu vực khác như da, miệng và cơ quan sinh sản. Hệ vi sinh vật đường ruột bao gồm khoảng 500-1.000 loài có bộ gen tập hợp được ước tính chứa số lượng gen nhiều gấp 100 lần so với bộ gen của con người chúng ta.

Trong tiếng Việt có hai từ chỉ vi khuẩn vi khuẩn - mầm bệnh gây bệnh, và lợi khuẩn - vi khuẩn có lợi. Những vi khuẩn tốt sống cộng sinh với chúng ta, trong chúng ta và trên bề mặt cơ thể chúng ta, rất cần thiết cho sự sống còn của con người. Hệ vi sinh vật là một hệ sinh thái phức tạp và đa dạng bao gồm lợi khuẩn, vi rút, nấm và các vi sinh vật khác. Khi ở trạng thái cân bằng, nó có thể hỗ trợ một số chức năng thiết yếu của cơ thể. Chúng bao gồm tiêu hóa, tổng hợp vitamin, điều hòa hệ thống miễn dịch và ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn có hại. Ngoài ra, hệ vi sinh vật đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì tính toàn vẹn của niêm mạc ruột, điều này rất quan trọng đối với sức khỏe đường ruột nói chung..

Tỷ lệ mắc các bệnh dị ứng như hen suyễn, chàm, sốt cỏ khô và dị ứng thực phẩm đang gia tăng trong vài thập kỷ qua. Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy mối liên hệ hấp dẫn giữa hệ vi sinh vật và sự phát triển của dị ứng. Sự hình thành sớm của hệ vi sinh vật dường như đóng một vai trò then chốt trong việc hình thành phản ứng của hệ thống miễn dịch đối với các dị nguyên tiềm ẩn.

Trẻ em sinh ra bằng phương pháp sinh tự nhiên sẽ được tiếp xúc với hệ vi khuẩn âm đạo và phân của mẹ, từ đó bắt đầu quá trình xâm chiếm đường ruột của chúng. Mặt khác, trẻ sinh mổ sẽ bị vi khuẩn từ môi trường bệnh viện xâm chiếm, điều này có thể khác biệt đáng kể so với sinh thường. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ sinh mổ có thể có nguy cơ bị dị ứng và nhiễm khuẩn vi khuẩn cao hơn so với trẻ sinh thường.

Ngoài ra, sự đa dạng và thành phần của hệ vi sinh vật đường ruột trong thời thơ ấu có liên quan đến sự phát triển của dị ứng sau này trong cuộc sống. Một môi trường quá sạch có thể không khiến đường ruột và hệ thống miễn dịch có đủ sự đa dạng và kích thích, sau đó nó bắt đầu phản ứng với những chất không gây nguy hiểm cho cơ thể, chẳng hạn như phấn hoa hoặc nhiều loại thực phẩm khác nhau. Sự thiếu đa dạng của vi sinh vật và sự mất cân bằng của một số loài vi khuẩn nhất định, đặc biệt là trong những năm đầu đời, có thể dẫn đến tăng nguy cơ mắc các bệnh dị ứng. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng Thụy Điển, một quốc gia có thu nhập cao, có tỷ lệ dị ứng cao hơn so với Estonia, một quốc gia có thu nhập trung bình, có khí hậu tương tự.

Hệ vi sinh vật đường ruột có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và tiến triển của các bệnh khác nhau bao gồm bệnh viêm ruột (IBD), béo phì, tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch và một số loại ung thư. Trục ruột-não, mạng lưới giao tiếp giữa ruột và não, được điều chỉnh bởi hệ vi sinh vật nơi sự mất cân bằng có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như trầm cảm, lo lắng và thậm chí là rối loạn thần kinh như bệnh Alzheimer.

Thuốc kháng sinh là loại thuốc có dược lực cao, được thiết kế để chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn. Tuy nhiên, kháng sinh tiêu diệt cả lợi khuẩn và vi khuẩn. Việc lạm dụng kháng sinh đã trở thành mối lo ngại về sức khỏe toàn cầu, vì một số vi khuẩn đã phát triển tình trạng kháng kháng sinh. Vi khuẩn có thể chia sẻ các gen kháng thuốc thông qua các plasmid - các phân tử ADN mạch đôi dạng vòng, sợi kép và có thể tự tái bản, thông thường sẽ chứa các nhóm gen hay gen - giống như các chương trình có thể được truyền giữa các máy tính. Những gen này có thể lây lan giữa cả lợi khuẩn và vi khuẩn, biến hệ vi sinh vật thành một nhóm vi khuẩn kháng kháng sinh. Ở Việt Nam chúng tôi nhận thấy tỷ lệ nhiễm siêu vi khuẩn đa kháng thuốc cao, mà tôi có đề cập đến trong các bài viết trước trên Báo Vietnamnews. Điều các chuyên gia y tế nên lưu ý là cần phải sử dụng kháng sinh một cách thận trọng, chỉ kê đơn khi cần thiết và xem xét các lựa chọn thay thế tốt nhất có thể trong mọi trường hợp..

Hệ vi sinh vật là một hệ sinh thái phức tạp có ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe và bệnh tật của con người. Vai trò của nó trong việc điều chỉnh các phản ứng miễn dịch - bảo vệ cơ thể khỏi dị ứng, và bệnh tật, chúng ta cũng cần nâng cao nhận thức về việc đảm bảo sự cân bằng này thông qua nhiều hình thức khác nhau, bao gồm cả việc thận trọng hơn đối với kháng sinh, hướng đến một cơ thể khỏe mạnh.

Phòng khám Y khoa Gia đình

Để biết thêm thông tin chi tiết, đặt lịch khám..., vui lòng liên hệ FMP theo các kênh dưới:

☎️ 024 3843 0748- 117/119 (24/7)

✉️hanoi@vietnammedicalpractice.com

🏥298 i Kim Mã, Ba Đình, Hanoi

#FMP #YourHealthOurCare #microbacteria#visinhvat#viruss